Konsumenci w Polsce i na świecie są coraz bardziej świadomi produktów spożywanych na co dzień. Coraz ważniejszy jest skład i pochodzenie żywności, którą można dostać w sklepie. Duża część spożywanej żywność pokryta jest substancjami chemicznymi, jednak co to tak naprawdę znaczy i jaki ma wpływ na nasze zdrowie? W tym artykule odpowiemy na to pytanie oraz wytłumaczymy jak na to zjawisko odpowiada technologia Hydropolis.
Unia Europejska przekonuje, że do 2030 r. w naszej żywności powinno znajdować się aż o 50% mniej substancji chemicznych. Ta pozytywna wiadomość niestety jeszcze nie znalazła odzwierciedlenia w rzeczywistości. Według najnowszego raportu Pesticide Action Network, świeża żywność spożywana w UE jest nadal w dużej mierze zanieczyszczona substancjami chemicznymi. Co więcej, wyniki raportu wskazują, że odsetek owoców i warzyw skażonych najbardziej niebezpiecznymi pestycydami w 2019 r. wzrósł aż o 9% w porównaniu do lat 2015-2018.
Uprzemysłowienie produkcji roślinnej wiązało się z użyciem nowych metod uprawiania. Aby móc produkować masowe ilości żywności, zaczęto korzystać ze środków ochrony roślin. Są to substancje lub ich mieszanki, których zadaniem jest ochrona plonów przed chorobami, szkodnikami oraz pasożytami.
Używanie środków ochrony roślin, takich jak pestycydy pozwala utrzymać w zdrowiu duże, monokulturowe (jednogatunkowe) uprawy. Niestety powodują skutki uboczne w postaci zanieczyszczenia środowiska oraz utraty bioróżnorodności, o czym chociażby świadczy zjawisko wymierania owadów zapylających.
Żywność w sklepach podlega ścisłym regulacjom. Jednak często na warzywach i owocach znajdują się pozostałości po środkach ochrony roślin. Dlatego ważne jest, aby kupować żywność ze sprawdzonych źródeł oraz zadbać o jej czystość. W rankingu najbardziej zanieczyszczonych warzyw i owoców na wysokim miejscu znajdują się jarmuż, szpinak oraz truskawki.
Pestycydy należą do środków ochrony roślin. Są to związki różnych substancji chemicznych. W głównej grupie znajdują się przede wszystkim fungicydy, chroniące przed grzybami oraz herbicydy, które zwalczają chwasty. Ich zadaniem jest utrzymanie dobrej kondycji plonów. Przeciwdziałają również chorobom oraz nalotom szkodników, co pozwala aby produkowane rośliny były zdrowe i nierobaczywe.
Pestycydy są używane do eliminacji szkodliwych organizmów, niechcianych szkodników, chwastów itp. Co oznacza, że mogą również szkodzić ludziom, zwierzętom i środowisku. Przepisy prawne dotyczące kontroli wprowadzania do obrotu i stosowania pestycydów mają na celu zminimalizowanie takiego ryzyka, a ich sprzedaż i stosowanie podlega ścisłej kontroli. To rolnicy, profesjonalni hodowcy lub ogrodnicy mają za zadanie zapewnić bezpieczeństwo końcowego produktu oraz jak najmniejszej pozostałości pestycydów.
Pozostałości wykryte w żywności zależą od rodzaju użytego pestycydu i długości jego rozkładu. Większość spożywanych świeżych owoców i warzyw zawiera minimalne jego ilości. W tak niskich stężeniach pestycydy nie są toksyczne dla ludzi i mogą być zmyte wodą. Jednak jedząc dużo owoców i warzyw powinno się być ostrożnym. Pestycydy mają działanie mutagenne, czyli rakotwórcze. Są również mocno alergizujące. Ich dodatkowym skutkiem ubocznym jest negatywny wpływ na układ nerwowy oraz krwionośny.
Szczególnie zagrożeni działaniem są pracownicy rolni używający pestycydów oraz społeczności mieszkające niedaleko miejsc produkcji rolnej. Poza negatywnym działaniem na układ krwionośny oraz nerwowy, pestycydy mogą powodować problemy reprodukcyjne, depresję czy nawet prowadzić do zatrucia, które jest fatalne w skutkach dla człowieka.
Poza negatywnym wpływem na zdrowie ludzkie pestycydy niosą ze sobą negatywny wpływ na środowisko. Aplikacja środków ochrony roślin na uprawy skutecznie radzi sobie ze szkodnikami, ale również wpływa na okoliczny ekosystem. Najbardziej w tym poszkodowane są pszczoły. Od kilkunastu lat liczba pszczół na całym świecie mocno się zmniejszyła. Wskazuje się, że to właśnie pestycydy stosowane w rolnictwie są główną przyczyną tego stanu rzeczy.
Azotany są związkami azotu pochodzenia roślinnego. W żywności mogą występować zarówno naturalnie, jak i również w formie dodatku spożywczego, które rozpoznamy dzięki oznaczeniu literą „E”.
Same sobie nie są niebezpieczne, jednak pod wpływem działania flory bakteryjnej w układzie pokarmowym, mogą przekształcać się w toksyczne nitrozoaminy. Wiele z tych związków wykazuje właściwości rakotwórcze. Mogą również drażnić błony śluzowe układu pokarmowego oraz prowadzić do uszkodzeń wątroby.
Do warzyw, które gromadzą największe ilości azotanów należą rośliny liściaste takie jak sałata, szpinak czy kapusta. Zawartość azotanów zależy głównie od ilości zastosowanych nawozów mineralnych oraz warunków środowiskowych, w których miała miejsce uprawa.
Metale, podobnie jak inne naturalnie występujące pierwiastki, dostają się do naszej żywności poprzez powietrze, wodę i glebę. Ilości znajdujące się w żywności zależą od wielu czynników, w tym poziomów tych pierwiastków w powietrzu, wodzie i glebie, rodzaju uprawy żywności, stopnia „wchłaniania” określonych pierwiastków ze środowiska, oraz stosowanych procesów przemysłowych, produkcyjnych i rolniczych.
W niektórych owocach i warzywa mogą występować metale ciężkie jak kadm, ołów, czy rtęć. Związki te często znajdują się w powietrzu, czy wodzie co pozwala na osadzanie się ich w żywności. Innym problemem jest również ich obecność w glebie, przez którą przenikają do rośliny. Dodatkowo stosowanie nawozów, bogatych w metale ciężkie potęguje ich zawartość w owocach i warzywach.
Metale ciężkie są silnymi neurotoksynami, które mogą zaburzać prawidłowy rozwój mózgu u dzieci. Podczas gdy poziom metali ciężkich w każdym z pokarmów może być niski, skumulowany efekt diety może być znaczący. Związki te spożywane w ilościach ponad normą mogą prowadzić do zaburzeń układu oddechowego oraz odpornościowego oraz zwiększać ryzyko występowania nowotworów.
Oczywiście występowanie powyższych związków i substancji w żywności nie oznacza, że należy zrezygnować z jej spożycia. Korzyści ze spożywania świeżej żywności nadal przewyższają potencjalne skutki uboczne. Warto jednak wiedzieć o pochodzeniu produktów i decydować się na warzywa i owoce, które pochodzą z lokalnych i ekologicznych gospodarstw rolnych. Konsumenci mogą dodatkowo ograniczyć spożycie pozostałości pestycydów, azotany oraz metale ciężkie poprzez obieranie lub mycie owoców i warzyw, co zmniejsza również inne zagrożenia związane z żywnością, takie jak szkodliwe bakterie.
W Polsce, aby określić żywność mianem ekologicznej trzeba spełnić określone wymagania, np. wolno używać jedynie organicznych nawozów oraz zabrania się stosowania chemicznych środków ochrony roślin, wraz z innymi określonymi substancjami. Pomimo wielu korzyści jakie niesie jedzenie ekologiczna żywność, to ma ona parę negatywnych aspektów. Po pierwsze, chociaż uprawy te są przyjaźniejsze dla środowiska to ilość placówek, które posiada odpowiednie certyfikaty jest ograniczona. Oznacza to, że często żywność ekologiczna musi przebyć długą drogę zanim znajdzie się na półkach sklepowych.
Technologia Hydropolis jest odpowiedzią na problemy związane z chemią znajdującą się w świeżej żywności. Uprawy wertykalne nie wymagają używania pestycydów, dodatkowo zużywając mniejsze ilości nawozów. Rośliny otrzymywane za pomocą hydroponiki często przewyższają jakością warzywa i owoce produkowane konwencjonalnie.
Rośliny uprawiane w naszych systemach są poddawane szczegółowym badaniom pod kątem zawartości substancji chemicznej. Próbki plonów są wysyłane z krakowskiego B&R Hydropolis do laboratorium na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Średnia zawartość azotanów w sałacie wynosi jedynie 800 – 1000 mg NO3/kg. Dzięki wykorzystaniu hydroponiki rośliny uprawiane są bezglebowo i w ściśle kontrolowanych warunkach. Oznacza to, że rośliny produkowane za pomocą naszej technologii są wolne od zanieczyszczeń, które znajdują się w powietrzu oraz glebie.
Rolnictwo wertykalne w kontrolowanych warunkach ma dodatkowo pozytywny wpływ na środowisko naturalne. Prowadzenie uprawy w zamkniętej przestrzeni pozwala chronić uprawy przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak szkodniki czy ekstremalne warunki pogodowe. Brak gleby sprawia, że łatwiej kontrolować występowanie chorób.
Jeżeli chcesz kupować lokalnie sprawdzić, gdzie w Twojej okolicy znajdują się targowiska rolnicze lub małe gospodarstwa rolne. Aby dowiedzieć się więcej o bezpieczeństwie spożywanej żywności, zajrzyj na stronę WHO na ten temat. Z kolei, jeżeli interesuje Cię rozpoczęcie własnej lokalnej uprawy wertykalnej wypełnij formularz kontaktowy albo napisz do nas na info@hydro-polis.com.
Źródła:
• https://zywienie.abczdrowie.pl/azotany-i-azotyny-gdzie-jest-ich-najwiecej-i-dlaczego-nalezy-ich-unikac
• https://dietetyk-med.pl/artykuly/71-azotyny.html
• https://www.fda.gov/food/chemical-contaminants-metals-pesticides-food/metals-and-your-food
• https://www.edf.org/health/heavy-metals-food
